Gminna Biblioteka Publiczna w Sadownem

Najpotężniejszy władca w historii Rosji, skąpany w chwale jak żaden inny, "pogromca Napoleona", "wyzwoliciel Europy". Cesarz Wszechrusi, król Polski, faktyczny pan Europy Wschodniej. Ale również jedna z najciekawszych postaci nowożytnych dziejów, której polityczna droga znakomicie odbija cały, ciągnący się po dziś dzień, dramat Rosji, wiecznie rozerwanej między pragnieniem oświecenia a mrocznymi realiami jedynowładztwa.
Książka Andrzeja Andrusiewicza to pierwsza popularnonaukowa biografia cara Aleksandra I napisana przez polskiego autora. To ważne, bo bodaj żaden car nie był tak uwikłany w nasze sprawy. Polką była wybranka jego życia, wieloletnia metresa Maria Naryszkina. Przyjacielem od wczesnych lat - Adam Jerzy Czartoryski, którego uczynił ministrem. Obiektem młodzieńczych sympatii - insurekcja kościuszkowska. Owacyjnie witany w Warszawie po kongresie wiedeńskim, Aleksander wzorem Napoleona nadał Królestwu Polskiemu konstytucję. Z czasem jednak musiał wybrać między rosyjską hegemonią a polskim duchem wolności.
Pełna barwnych postaci, przemocy, przepychu, pałacowych spisków, namiętności - opowieść o Aleksandrze to bardzo rosyjska historia z bardzo dramatycznej epoki w europejskiej, rosyjskiej i polskiej historii.

Jedenaście kobiet wyposażonych w silną wolę, inteligencję, własny pogląd na świat, na życie. Były praktyczne, wykorzystywały swoje cechy w walce z powszechnie obowiązującymi zasadami, a przy tym nie zaniedbywały uroków życia, miały własne upodobania, kochały, uwodziły. W swoich dążeniach wykraczały poza granice, które wyznaczała tradycja, religia, normy obyczajowe.
Co się kryje za tym pięknym czołem i białością odkrytych ramion? Widać uśmiech - nie widać rozterek, bólu. Dumne ze swej urody i pochodzenia, buntowały się, przełamywały stereotypy, zmieniały całą gradację wartości, zajmowały w nich miejsce jedyne i główne. Nie zawahały się przed żadną trudnością - zarówno w miłości, jak i działalności publicznej.
Autor przedstawia kobiety władzy - Zofię, Katarzynę, Annę, Elżbietę, Marię, Alix - które postawiły sobie wzniosły cel zbudowania imperium mającego budzić podziw i lęk, a także te, które rzuciły wyzwanie Rosji urzędowej. Ale Wiera Figneri Aleksandra Kołłontaj, uwielbiane i znienawidzone, nie były arystokratkami z pochodzenia, ale były arystokratkami idei. One też chciały żyć, kochać, walczyć. W sposób inny niż oświecone władczynie, też okazały się niepokornymi kobietami imperium.
Miały w sobie instynkt szaleństwa, ryzyka, stawiały na szalę własne życie, odwagą i determinacją zawstydzały mężczyzn. Czy warto było się poświęcać? Czy rok 1917 spełnił marzenia? Czy późniejszy bieg wydarzeń nie przekreślił ich ideałów? Czy przegrały, czy - mimo wszystko - zwyciężyły?